Nhìn thấy con chào đời là niềm vui, niềm hạnh phúc của tất cả ác bố mẹ. Tuy nhiên, phần lớn những người mẹ sau sinh lại rơi vào trạng thái kh.ủng h.oảng tinh thần, nặng là trầm cảm và đã có rất nhiều sự việc đáng tiếc xảy ra do tr.ầm c.ảm sau sinh: b.ạo hành con, t.ự t.ử… Vậy nguyên nhân là gì? Làm sao để khắc phục? Chúng ta cùng tìm hiểu theo góc nhìn của Y Học Cổ Truyền nha.
Chúng ta đều biết rằng, trong YHCT thì cơ thể người có 3 dạng năng lượng chính là: Tinh, Khí, Thần. Tr.ầm c.ảm chính là một bệnh lý do tổn thương Thần gây ra. Vậy có những yếu tố nào ảnh hưởng tới “Thần”? Ở đây mình kể ra 3 yếu tố chính, gồm: ngoại cảnh, tâm (một tạng phủ của cơ thể), Tinh & Khí.
1. Ngoại cảnh
Trong bệnh lý tr.ầm c.ảm nói chung thì ngoại cảnh luôn đóng một vai trò quan trọng. Những biến cố, những điều không như ý trong cuộc sống như: đổ vỡ mối quan hệ, ph.á sản, m.ất người thân… là điều ảnh hưởng rất lớn tới tâm lý của bệnh nhân. Trong tr.ầm c.ảm sau sinh thì ngoại cảnh thường gặp ảnh hưởng tiêu cực tới tinh thần, cảm xúc của người mẹ là:
- Thiếu sự quan tâm, thấu hiểu của gia đình, đặc biệt là từ người bố. Thường mọi người chỉ quan tâm đến em bé mà quên mất người mẹ. Khi con có vấn đề gì (khóc, không ăn, chậm lớn…) thì mọi người hay trách móc người mẹ mà lại không có sự thấu hiểu.
- Con hay quấy khóc, đặc biệt là về đêm. Con hay quấy khóc làm cho mẹ lo lắng, đặc biệt là những mẹ sinh con lần đầu, không hiểu nguyên nhân con khóc, không biết làm sao để khắc phục. Hơn nữa, nhiều bé còn khóc nhiều về đêm làm cho mẹ không ngủ được. Mất ngủ kéo dài dẫn tới khủng hoảng tinh thần
–> Cách phòng tránh, khắc phục:
- Điều này cần sự thấu hiểu, đồng hành của gia đình, đặc biệt là người bố: quan tâm mẹ nhiều hơn, hỏi han, chia sẻ những vấn đề mẹ đang gặp phải. Giúp đỡ mẹ trong việc chăm con.
- Tìm một người mà mẹ có thể chia sẻ, giải tỏa cảm xúc, tâm lý của mình: bạn thân, chuyên gia tâm lý.
2. Tạng Tâm
Trong YHCT, Tâm chủ Thần Minh nên khi Tâm yếu thì Thần cũng dễ bị ảnh hưởng. Hiểu đơn giản thì đứng trước một ngoại cảnh như nhau thì phản ứng của mỗi người rất khác nhau, điều này phụ thuộc một phần vào Tâm của người đó.
–> Cách hỗ trợ, khắc phục:
Có nhiều cách, nhưng ở đây mình xin chia sẻ một bộ huyệt đơn giản mà tất các các mẹ đều có thể tự làm cho mình, bộ huyệt này có tác dụng giúp an tâm, định thần, giảm stress, ngủ ngon:
* Link hướng dẫn: https://www.youtube.com/watch?v=w0voUy8NLC4&t=40s
3. Tinh & Khí.
YHCT có câu: Tinh sinh khí, Khí sinh Thần. Vậy nên khi Tinh, Khí không đầy đủ thì Thần cũng sẽ suy. Hiểu đơn giản thì Tinh, Khí chính là sức khỏe thể chất của chúng ta. Khi sức khỏe thể chất kém thì cảm xúc, tâm lý của chúng ta cũng dễ bị ảnh hưởng. Điều này chắc chắn ai cũng đã từng trải qua rồi, khi chúng ta ốm, mệt là chúng ta dễ cáu giận, lo lắng, buồn phiền hơn.
Khác với các bệnh tr.ầm c.ảm khác là nguyên nhân chủ yếu là do ngoại cảnh, Tinh & Khí chiếm vai trò ít thì trong tr.ầm c.ảm sau sinh, Tinh & Khí yếu là nguyên nhân quan trọng. Vì trong quá trinh mang bầu, sinh con và nuôi con, người mẹ hao hụt rất nhiều Tinh, Khí. Một phần là nuôi con khi còn trong bụng, một phần do quá trình sinh nở, một phần là do vất vả trong quá trình chăm con sau sinh.
Vậy nên, việc cải thiện Tinh, Khí cho mẹ là rất quan trọng. Một trong những nguồn bổ sung Tinh, Khí chính là qua việc ăn uống. Thức ăn qua quá trình tiêu hóa (chức năng của tạng Tỳ) trở thành Tinh, Khí của cơ thể. Do đó chúng ta cần tìm những thực phẩm có nhiều Tinh, Khí và tìm cách cải thiện chức năng của Tỳ.
3.1. Ăn gì để tạo ra nhiều tinh, khí, huyết cho cơ thể?
Nguyên lý thì rất dài nên nếu bạn nào muốn tìm hiểu sâu thì có thể học trong lớp dinh dưỡng của mình còn trong bài viết này thì mình chia sẻ với các bạn các món ăn, uống để áp dụng luôn nha.
– Cháo gạo lứt + ngũ cốc nguyên cám + các loại củ (khoai lang, củ cải…).
– Trà gạo lứt + ngải cứu + đương quy (các bạn không quen thì bỏ đương quy đi cũng được ạ).
– Bột đậu mầm
* Lưu ý: để bổ tinh, bổ khí, bổ huyết cho cơ thể thì cũng sẽ cần thời gian nên việc chăm sóc sức khỏe trước và trong khi có bầu là rất quan trọng chứ không đợi đến lúc sinh xong mới chăm sóc nha.
3.2. Cải thiện chức năng tỳ vị
– Sử dụng các thực phẩm lên men: miso, natto (cái này vừa bổ tinh, vừa hỗ trợ tiêu hóa).
– Châm cứu lục khí: bộ thổ túc châm hoặc thổ âm châm.
* Link hướng dẫn:
– Bộ thổ túc châm: https://www.youtube.com/watch?v=xskA_5RHwYI&t=6s
– Bộ thổ âm châm: https://www.youtube.com/watch?v=qBLQDvZ7hq8&t=43s
Trên đây chúng mình chia sẻ 3 yếu tố thường gặp dẫn đến trầm cảm sau sinh và cách khắc phục. Ngoài ra còn nhiều yếu tố khác nữa như: vận động, hít thở… Đặc biệt, nếu tình trạng vượt ra ngoài tầm kiểm soát của mình thì các mẹ nên tìm giải pháp hỗ trợ sớm nhé và Đông Y là một sự lựa chọn hữu ích ạ.